تسریع مرگ با ارتکاب گناهان و تأخیر مرگ با انجام اعمال صالح
انسان دو نوع اجل دارد یکی حتمی و دیگری غیر حتمی، اجل حتمی در دست خداست و به هیچ وجه کم یا زیاد نمی شود، اما اجل غیر حتمی در دست خود انسان و وابسته به اعمال اوست و مقدارش نهایتا به اندازه اجل حتمی است.
درباره عقب و جلو افتادن اجل غیرحتمی پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله و سلم) می فرمایند:
مَوْتُ الاِْنْسانِ بِالذُّنوبِ اَکْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالاَْجَلِ وَ حَیاتُهُ بِالبِرِّ اَکْثَرُ مِنْ حَیاتِهِ بِالْعُمُرِ.
مرگ انسانها در نتیجه گناهان، بیشتر از مرگ آنها در نتیجه فرا رسیدنِ اَجَل است و زنده ماندن انسانها در نتیجه نیکی هایشان، بیشتر از زندگی کردنشان به خاطر باقی بودنِ عمر است.
مکارم الاخلاق، ص ۳۶۲.
مطلب مرتبط: چهل حدیث شریف درباره طول عمر