Take a fresh look at your lifestyle.

از عواقب و پیامدهای غرور در روایات

0 3,639

از عواقب و پیامدهای غرور در روایات

در میان صفات رذیله شاید کمتر صفتى به اندازه غرور زیان‏ آور و مرگبار باشد. پیامدهاى غرور تمام زندگى انسان را تحت تأثیر خود قرار مى‏دهد و دنیا و آخرت راتباه مى‏کند. مذمّت از این خوى زشت در احادیث بازتاب گسترده‏اى دارد، که بیانگر آثار زیانبار غرور هستند که به تعدادی از آنها اشاره می شود:

۱.طولانی تر بودن مستی غرور از مستی شراب (حجاب عقل و فهم)

۲. کانون شرّ

۳. غرور نشانه بی عقلی

۴. قطع کردن اسباب نجات

۵. عامل بدبختى و هلاکت

۶. حجاب پذیرش موعظه

۷. کشنده بودن و مایه شکست در زندگى و سبب عقب افتادگى

۸. سبب فساد و تباهى

۹. مانع از عاقبت اندیشى

۱۰.سبب ندامت و پشیمانى

۱۱.تهیدستی در دنیا و آخرت

۱۲. سبب توقف تکامل انسان

۱.طولانی تر بودن مستی غرور از مستی شراب (حجاب عقل و فهم)

در حدیثى از امام امیر مؤمنان علیه السلام مى‏خوانیم: «سُکْرُ الْغَفْلَهِ وَ الْغُرُورِ ابْعَدُ افَاقَهً مِنْ‏سُکْرِ الْخَمُورِ!؛ مستى غفلت و غرور از مستى شراب طولانى‏تر است».[۱]

غرور، حجاب ضخیمى بر عقل و فهم انسان مى‏فکند و او را از درک حقایق بازمى‏دارد و به او اجازه نمى‏دهد خود و دیگران را آن‏چنان که هست و هستند بشناسد و حوادث اجتماعى را درست ارزیابى کرده در برابر آنها موضع صحیح بگیرد.

 

۲.کانون شرّ

در حدیث دیگرى از همان حضرت مى‏خوانیم: «جِمَاعُ الشَّرِّ فِى الْاغرَارِ بِالْمَهَل وَ الْاتِّکَالِ عَلَى الْعَمَلِ؛ کانون بدى‏ها در مغرور شدن به مهلت الهى و اعتماد بر اعمال (ناچیز) است».[۲]

انسان عمل خیر ناچیزى انجام مى‏دهد و به وسیله آن خود را اهل نجات مى‏داند و آزادى بى قید و شرطى براى خود قائل است یا اینکه گناهانى از او سر زده و مهلت پروردگار سبب غرورش مى‏شود.

۳.غرور نشانه بی عقلی

در حدیث دیگرى از آن حضرت مى‏بینیم غرور ضدّ عقل شمرده شده است، مى‏فرماید: «لَایُلْقَى الْعَاقِلُ مَغْرُوراً؛ آدم عاقل هرگز مغرور دیده نمى‏شود». [۳]

۴.قطع کردن اسباب نجات

 در حدیث دیگرى از همان حضرت مى‏خوانیم که غرور، انسان را در انبوهى از خیالات گرفتار مى‏سازد و اسباب نجات را از او قطع مى‏کند: «مَنْ غَرَّهُ السَّرَابُ تَقْطَعَتْ بِهِ الْاسْبَابُ!؛ کسى که سراب‏ها او را فریب دهد و مغرور سازد اسباب (نجات) از او قطع مى‏شود»![۴]

۵.عامل بدبختى و هلاکت

 همان امام بزرگوار در تعبیر زیباى دیگرى در باره گروهى از منحرفان مى‏فرماید:

«زَرَعُوا الْفُجُورَ وَ سَقَوْهُ الْغُرُورَ وَ حَصَدُوا الثُّبُورَ؛ آنها بذر فجور و گناه را افشاندند و با آب غرور و فریب آن را آبیارى کردند و محصول آن را که بدبختى و هلاکت بود درو کردند»![۵]

۶.حجاب پذیرش موعظه

در سخن دیگرى آن حضرت غرور و خودبینى را یکى از موانع پندپذیرى انسان مى‏شمرد، مى‏فرماید: «بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ الْمَوْعِظَهِ حَجَابٌ مِنَ الْغِرَّهِ؛ در میان شما و موعظه حجابى از غرور است»! [۶]

۷.کشنده بودن و مایه شکست در زندگى و سبب عقب افتادگى

 و نیز از همان حضرت در جمله کوتاه و پرمعنى دیگرى آمده است: «طُوبَى لِمَنْ لمْ تَقْتُلُهُ قَاتِلَاتِ الْغَرُورِ؛ خوشا به حال کسى که عوامل کشنده غرور او را از پاى در نیاورد».[۷]

آنچه در بالا گفته شد تنها بخش کوچکى از روایاتى است که در باره خطرات غرور و خودبینى سخن مى‏گوید وگرنه روایات در این زمینه فراوان است و مطالعه همین بخش براى پى بردن به آثار زیانبار غرور و خطرات آن کافى است.

غرور مایه شکست در زندگى و سبب عقب افتادگى است، یک لشکر مغرور به سادگى جنگ را مى‏بازد، یک سیاستمدار مغرور به آسانى زمین مى‏خورد، یک محصّل مغرور در امتحانات رفوزه مى‏شود، یک ورزشکار مغرور بازى را به حریف مى‏بازد و بالاخره یک مسلمان مغرور خود را گرفتار قهر و غضب الهى مى‏سازد.

تعبیر به‏ «قاتلات الغرور» در روایات اسلامى ممکن است اشاره به همین معنى باشد.

 

۸.سبب فساد و تباهى

 غرور سبب فساد و تباهى عمل مى‏شود، زیرا در انجام آن دقّتى به خرج نمى‏دهد و همین امر کار او را خراب مى‏کند، یک جرّاح مغرور ممکن است بیمار خود را در کام مرگ فروبرد و یا حدّ اقل ناقص سازد، یک راننده مغرور گرفتار تصادف‏هاى زیانبار مى‏شود، همچنین یک مؤمن مغرور گرفتار ریا و عجب و سایر امورى که عمل را فاسد مى‏کند مى‏شود؛ در حدیثى از امیر مؤمنان علیه السلام مى‏خوانیم: «غَرُورُ الْامَلِ یُفْسِدُ الْعَمَلَ؛ غرور ناشى از آرزوها، سبب فساد عمل مى‏شود».[۸]

۹.مانع از عاقبت اندیشى

غرور مانع از عاقبت اندیشى است، چنانکه در حدیثى از امیر مؤمنان آمده است:

«لَمْ یُفَکِّرْ فِى عَوَاقِبِ الْامُورِ مَنْ وَثِقَ بِزُورِ الْغُرُورِ؛ کسى که اعتماد بر غرور و باطل کند از تفکّر در عاقبت کارها باز مى‏ماند».[۹]

۱۰.سبب ندامت و پشیمانى

غرور غالباً سبب ندامت و پشیمانى مى‏شود، چرا که انسان نمى‏تواند ارزیابى صحیحى از خود و دیگران را داشته باشد و در محاسبات خود در حرکت فردى و اجتماعى گرفتار اشتباه مى‏شود و همین امر او را به ندامت و پشیمانى مى‏کشاند، در همین زمینه در حدیث امیر مؤمنان علیه السلام مى‏خوانیم: «دنیا خواب و خیالى بیش نیست و مغرور شدن به آن موجب پشیمانى است».[۱۰]

۱۱.تهیدستی در دنیا و آخرت

در یک جمله مى‏توان گفت: افراد مغرور در دنیا و آخرت تهیدست و بیچاره‏اند، چنانکه در حدیثى از امام صادق علیه السلام آمده است: «الْمَغْرُورُ فِى الدُّنْیَا مِسْکِینٌ و فِى الْآخِرَهِ، مَغْبُونٌ لِانَّهُ بَاعَ الْافْضلَ بِالْادْنَى؛ انسان مغرور در دنیا مسکین و بیچاره است و در آخرت مغبون؛ چرا که متاع برتر را به متاع پست‏تر فروخته است».[۱۱]

۱۲.سبب توقف تکامل انسان

غرور تکامل انسان را متوقّف مى‏سازد، بلکه مایه انحطاط و عقب‏گرد او مى‏شود؛ زیرا هنگامى که انسان مغرور مى‏شود نقایص خود را نمى‏بیند و کسى که احساس نقصان نکند به دنبال کمال نمى‏رود.

منبع: اخلاق در قرآن، ج‏۲


[۱] . غرر الحکم، حدیث ۵۷۵۰.

[۲] . غرر الحکم، حدیث ۳۰۰۲.

[۳] . غرر الحکم، حدیث ۷۱۸۳.

[۴] . غرر الحکم، حدیث ۲۳۷۶.

[۵] . نهج البلاغه، خطبه ۲.

[۶] . نهج البلاغه، کلمات قصار، حکمت ۲۸۲.

[۷] . غرر الحکم، حدیث ۵۹۷۳.

[۸] . غرر الحکم، حدیث ۶۳۹۰.

[۹] . همان مدرک، ۷۵۶۶.

[۱۰] . غرر الحکم، حدیث ۱۳۸۴.

[۱۱] . میزان الحکمه، جلد ۳، صفحه ۲۲۳۷ (مادّه غرور).۸

۰ ۰ رای ها
امتیازدهی به این نوشته

لطفا مطالب این وبسایت را با ذکر منبع و لینک مطلب منتشر کنید!

لینک کوتاه مطلب : https://nidamat.com/?p=120

مطالب مرتبط
حمایت مالی از گناه شناسی

وَ جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ؛ وجهاد کنید در راه خدا با اموال و جانهایتان (توبه 41)

عزیزانی که تمایل دارند در اجر اخروی تعالی اخلاقیات در جامعه، نشر و تبلیغ احادیث و معارف اهل بیت علیهم السلام و انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر، شریک باشند تقاضا میشود که ما را در پرداخت هزینه های جاری سایت گناه شناسی از قبیل هاست، پشتیبانی فنی ، تالیف و تولید پستها و… یاری فرمایند.

اشتراک ایمیلی در نظرات این پست
اطلاع از
جهت اطلاع از پاسخ دیدگاه، ایمیل شما منتشر نخواهد شد.
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
0
دوست داریم نظرتونو بدونیم، لطفا نظر بدهید.x