برخی از واجبات و محرّمات خانوادگی
۱. زن گرفتن کسیکه بواسطه نداشتن زن به حرام میافتد «واجب»[۱]
۲. ازدواج زن مسلمان با مرد کافر، (چه دائم و چه موقت) و فرق نمیکند که کافر اصلی باشد یا مرتد (برگشته از دین اسلام) «حرام»[۲]
۳. ازدواج مرد مسلمان با زن کافرِ غیر اهل کتاب (کافر غیر اهل کتاب یعنی کفاریکه یهودی و نصرانی نیستند) چه دائم باشد و چه موقت «حرام»
۴. ازدواج دائمِ مرد مسلمان، با زن کافرِ اهل کتاب از یهودی و نصرانی «حرام، به احتیاط واجب» (عقد موقت با آنان مانعی ندارد.)
۵. ازدواج دائم یا موقت با زنی که در عدّه وفات، عدّه طلاق یا سایر عدّههاست، (ازدواج قبلی زن چه دائم بوده باشد چه موقت) «حرام»[۳]
۶. ترک زن دائمی بطوری که نه مثل زن شوهردار باشد نه مثل زن بیشوهر «حرام»[۴]
۷. بیرون رفتن زن از منزل خود، بدون اجازه شوهر، حتی بسوی اهل خود و عیادت پدر خود «حرام»
(مگر در موارد واجب مثل حج و نیکی به پدر و مادر و صله رحم».[۵]
۸. نفقه همسر دائمی بر مرد (بشرط آنکه زن در مورادی که اطاعت شوهر واجب است، مطیع باشد.) «واجب»[۶]
۹. نفقه پدر و مادر و پدر و مادر آنها و هر چه بالاتر روند و نفقه فرزندان و نوهها و هر چه پائین روند، چه صغیر باشند چه کبیر، چه مذکر باشند چه مؤنث، چه مسلمان باشند چه کافر، در صورتیکه فقیر باشند و احتیاج داشته باشند «واجب»[۷]
۱۰. نفقه آنچه را که انسان مالک است (مانند گاو و گوسفند و …) حتی زنبور عسل و کرم ابریشم، از خوراک و آب و مکان استراحت و مانند آن «واجب».
۱۱. مشغول شدن به کسب و کار برای تحصیل نفقه، برای کسی که نفقه خود یا کسانی را که واجب النفقه او هستند را ندارد «واجب»
۱۲. همسرِ مرد، اگر آن مرد مرتد فطری شود، بر آن مرد «حرام»، و آن زن باید عده وفات نگهدارد.
(مرتد فطری کسی است که پدر و مادر موقع انعقاد نطفه او مسلمان بودهاند و خود نیز پس از بالغ شدن اظهار اسلام کرده و پس از آن نعوذ بالله از دین برگردد. در اینجا مرتد شدن پس از ازدواج منظور است)[۸]
۱۳. اگر مرد و زن نامحرم در محل خلوتی باشند که کسی در آنجا نباشد و دیگری هم نمیتواند وارد شود چنانچه بترسند که به حرام بیفتند (مانند نگاهِ حرام، سخن گفتن به نحو حرام، شنیدن صدا به نحو حرام و …) ترک آن محل «واجب»
۱۴. پوشیدن لباس الوان و سرمه کشیدن و کارهای دیگری که زنیت حساب میشود برای زنی که در عده وفات است «حرام» (عده وفات ۴ ماه و ده روز است، اما برای زنی که آبستن است و بچهاش دیرتر از ۴ ماه و ده روز به دنیا بیاید تا موقع وضع حمل است.)[۹]
[۱]. رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ، مسئله ۲۴۴۳.
[۲]. شمارههای ۲ و ۳ و ۴: تحریر الوسیله حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ ج ۱، کتاب النکاح، القول فی الکفر و نیز رجوع شود به: رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ، مسأله ۲۳۹۷.
[۳]. تحریر الوسیله حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ ج ۱، کتاب النکاح، القول فی النکاح فی العدّه، مسأله ۱.
[۴]. تحریر الوسیله حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ ج ۱، کتاب النکاح، فصل فی القسم و …، مسأله ۱، و نیز رجوع شود به: رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ، مسأله ۲۴۱۷.
[۵]. تحریر الوسیله حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ ج ۱، کتاب النکاح، القول فی النشوز، و نیز مراجعه شود به فصل فی القسم، و نیز رجوع شود به: رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ، مسأله ۲۴۱۲ و مسأله ۲۴۱۳. برای آگاهی بیشتر به حقوق زن و شوهر نسبت به یکدیگر مسائلی که تحت عنوان احکام عقد دائم در رساله توضیح المسائل آمده است را بخوانید.
[۶]. تحریر الوسیله حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ ج ۱، کتاب النکاح، فی النفقات، مسأله ۱.
[۷]. شمارههای ۹ و ۱۰ و ۱۱: تحریر الوسیله حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ ج ۲، کتاب النکاح، فصل فی النفقات، القول فی نفقه الارقاب، به ترتیب مسائل (۱ و ۲)، (۱۵)، (۷).
[۸]. شمارههای ۱۲ و ۱۳: رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ، به ترتیب مسائل ۲۴۴۹ و ۲۴۴۵.
[۹]. رساله توضیح المسائل حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ، مسأله ۲۵۱۸ و نیز رجوع شود به مسأله ۲۵۱۷.