علماى اسلام از قدیم گناهان را بر دو گونه تقسیم نموده اند:
۱- گناهان کبیره (بزرگ).
۲- گناهان صغیره (کوچک).
این تقسیم بندى از قرآن و روایات سرچشمه گرفته است؛
مثلا در قرآن چنین مىخوانیم:
«إِن تَجْتَنِبُوا کَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنکُمْ سَیِّئَاتِکُمْ وَنُدْخِلْکُم مُّدْخَلًا کَرِیمًا »(۱)
«اگر از گناهان کبیره اى که از آن نهى شده اید، اجتناب کنید، گناهان کوچک شما را مىپوشانیم وشما را در جایگاه خوبى وارد مى سازیم.»
و در جاى دیگر آمده است:
«و وضعَ الکِتاب فَترىَ الُمجرمینَ مُشفِقینَ ممّا فیهِ و یقُولونَ یا ویلتنا ما لِهذا الکِتاب لایُغادِر صغیره وَلا کَبیرهً الا اَحصاها»(۲)
«و کتاب (نامه اعمال) در آنجا گذارده شود، گنهکاران را مىبینى که از آنچه در آن است، ترسان و هراسناکند، و مىگویند: اى واى بر ما، این چه کتابى است که هیچ عمل کوچک و بزرگى نیست، مگر اینکه آن را شماره کرده است؟»
و در آیه اى دیگر مىخوانیم:
«الّذین یَجتَنبون کبائِرَ الاِثم و الفَواحش الاّ اللَمَم انّ ربّک واسعُ المَغفره…»(۳)
«(نیکوکاران) کسانى هستند که از گناهان بزرگ و زشتى ها، جز گناهان کوچک پرهیز مى کنند، بىگمان آمرزش پروردگارت وسیع است.»
و درباره ى بهشتیان مىخوانیم:
«و الَّذینَ یَجتَنِبُون کبائِر الاِثمِ و الْفَواحِش»(۴)
«(مواهب آخرت، جاودانه است براى) آنانکه از گناهان بزرگ و کارهاى زشت پرهیز مىکنند.»
و دربارهى مغفرت الهى مىخوانیم:
«انّ اللهّ لایَغفر اَن یُشرکَ به و یَغفِر ما دونَ ذلک لِمن یشآء و من یُشرک بِاللّه فَقد اِفتَرى اِثماً عَظیماً»(۵)
«خداوند (هرگز) شرک را نمى بخشد و پایینتر از آن را براى هرکس بخواهد (و شایستگى داشته باشد) مىبخشد و آن کس که براى خدا شریکى قایل گردد، گناه بزرگى انجام داده است.»
از این آیات به روشنى استفاده مىشود، که گناهان، دو گونه اند: کبیره و صغیره و همچنین استفاده مىشود بعضى از گناهان، بدون توبه حقیقى بخشودنى نیست، ولى بعضى از آنها بخشودنى است.
روایات متعددى از ائمّه علیهم السلام درباره تقسیم گناهان به کبیره و صغیره است، ودر کتاب اصول کافى یک باب تحت عنوان «باب الکبائر» به این موضوع اختصاص یافته که داراى ۲۴ حدیث است.
منابع:
۱) نساء / ۳۱.
۲) کهف / ۴۹.
۳) نجم / ۳۲.
۴) شورى / ۳۷.
۵) نساء / ۴۸.
