«هنگامى که انسان (مشمول نعمت هاى الهى مى شود و) افراد به او خوشبین شوند، مورد حسادت حسودان (یا چشم زخم مردم) واقع مى شود»
«مَنْ حَسُنَتْ بِهِ الظُّنُونُ، رَمَقَتْهُ الرِّجالُ بِالْعُیُونِ»(۱).
شرح و تفسیر
توجّه به چند نکته در مورد حدیث فوق لازم است:
۱ـ «رَمَقَ» به معناى نظر کردن است، و به شخص بیدار «رامِقْ» مى گویند. این که گفته مى شود: «فلان کس هنوز رمقى داشت» یعنى نظر مى کرد. ولى به هر حال در این جا کنایه از حسادت یا کنجکاوى است. معناى روایت این است که چنین شخصى که توجّه مردم به او جلب شده و نعمت هاى الهى به سویش سرازیر گشته و در جامعه شخصیّتى برجسته پیدا کرده، مورد حسادت حسودان نیز واقع مى شود و باید خود را براى این مطلب آماده کند، یعنى تحمّل کارشکنى هاى حسودان را داشته باشد.
این مطلب در واقع اشاره به سخن دیگرى از مولى امیرمؤمنان (علیه السلام)است که فرمود: «لا تَنالُونَ مِنْها نِعْمَهً اِلاّ بِفِراقِ اُخْرى»; انسان به نعمتى از دنیا نمى رسد، مگر این که نعمت دیگرى را از دست مى دهد(۲). زیرا نعمت هاى دنیا قابل جمع نیستند. در این جا هم مشمول نعمت هاى الهى شدن با رهایى از چنگال حسودان قابل جمع نیست، پس باید آماده تحمّل این مطلب بود; زیرا دامنه توقّعات مردم نسبت به چنین کسى به طور طبیعى گسترش پیدا مى کند، و نباید از این نظر ناراحت شود. ۲ـ شخصى که مورد حُسن ظنّ مردم است و دیده ها به سوى او جلب شده تمام اعمالش زیر ذرّه بین مى رود و مردم در کوچک ترین کردار و گفتار او دقّت مى کنند و این امر وظیفه او را سنگین تر و مسؤولیّتش را فزون تر مى سازد بنابراین باید مراقب سخنان و اعمال خویش باشد، تا بهانه اى به دست مخالفان و حسودان ندهد.
۱. بحار الانوار، جلد ۷۴، صفحه ۴۱۹.
۲. نهج البلاغه، خطبه ۱۴۵.
