چرا حضرت امیرالمومنین علی (علیه ‏السلام) گناه نکردن را آسان‏تر از توبه دانسته ‏اند؟

حضرت امیرالمومنین علی (علیه ‏السلام) :

تَرکُ الذَّنبِ أهوَنُ مِن طَلَبِ التّوبَه.[۱]

گناه نکردن آسان تر از طلب توبه است.

فرمایش امام على (علیه ‏السلام) در این‏باره از چند طریق قابل توجیه است:

۱– از نظر اسلام، گناه بیمارى است. امام على (علیه ‏السلام) مى ‏فرماید: « اَلذُّنُوبُ الَدّأُ وَ الدَّوأُ اَلاْ ِسْتِغْفارُ وَ الشِّفأُ أنْ لا تَعُودَ؛[۲] گناهان درد و داروى آن استغفار است و شفاى این بیمارى آن است که دیگر به گناه بازنگردى» . در جاى دیگر درباره شهوات مى ‏فرماید: « شهوات دردهاى کشنده‏اى است که بهترین داروى آن خوددارى و صبر است» .[۳] امروزه ثابت شده که پیشگیرى از بیمارى به مراتب آسان‏تر و کارسازتر از درمان است، از این رو، متخصصان امر بهداشت و درمان، همواره بر پیشگیرى از بیمارى تأکید کرده، هزینه ‏هاى زیادى را براى این امر اختصاص داده ‏اند. این قاعده در مورد بیمارى روحى نیز صادق است، براین اساس است که امام على (علیه ‏السلام) مى ‏فرماید: «ترک گناه از توبه آسان‏تر است» .[۴]

۲- نکته دیگر آن است که حضرت با این حدیث مى‏ خواهد به همه پیام دهد که به بهانه توبه، جسورانه معصیت نکنند، زیرا توبه کردن کار ساده‏اى نیست رهایى از گرداب مهلک گناه و رسیدن به ساحل نجات، بسیار مشکل است، به‏ ویژه اگر گناه، براى انسان به صورت یک عادت در آمده ‏باشد.

۳- توبه، شرایطى دارد که دستیابى بر آن با دشوارى همراه است، به‏ خصوص اگر حقى از مردم ضایع شده باشد که از آن به «حق الناس » یاد مى ‏شود. توبه در گرو رضایت صاحب حق است. چه بسا این امر در مواردى با مشکل روبه‏ رو شود.

۴- هر چند توبه، گناه را محو مى ‏کند اما به این نکته باید توجه داشت که « شخص تائب حتى پس از توبه، صفاى باطنى روحانى و نور خالص فطرى برایش باقى نمى‏ ماند، چنان‏که صفحه کاغذى را اگر سیاه کنند و باز بخواهند جلا و صیقل دهند، به حالت پاکى و درخشندگى اوّلى برنمى‏ گردد، یا چینى شکسته را اگر درست کنند، باز حالت اوّل را مشکل است پیدا کند. خیلى فرق است میان دوستى که در تمام مدت عمر با صفا و خلوص با انسان رفتار کند، یا دوستى که خیانت کند و پس از آن عذر تقصیر طلب نماید»

برگرفته شده از: کتاب «توبه، تولدى دوباره»