چه لزومی دارد کسی که شراب خورده و نمازش تا ۴۰ روز قبول نیست در این ۴۰ روز نماز بخواند؟
پرسش:
میخواستم بدانم کسی که مشروبات الکلی خورده، تکلیف نماز و روزه اش چه میشود؟ اینکه گفتند تا ۴۰ روز نماز مقبول واقع نمی شود، یعنی نماز نخواند و روزه نگیرد؟
پاسخ:
شرابخواری گناهی ست که اثرات آن تا مدتها بر روح و جسم انسان باقی مانده و او را دچار ناپاکی و کدورت می کند. از طرفی نمازی مورد پذیرش و قبول درگاه الهی واقع می شود که با توجه کامل به پروردگار و درک عظمت و رحمت او ادا شده باشد. و روحی که تحت تاثیر شراب قرار گرفته، استعداد و ظرفیت خودش را برای درک فیوضات الهی و رحمت و برکت او از دست می دهد. لذا فرموده اند که نماز شرابخوار تا ۴۰ روز پذیرفته نیست.
امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرمودند: «مَن شَرِبَ المُسْکِرَ لَم تُقْبَلْ صَلاتُهُ أربَعینَ یَوما و لَیلَهً ؛ کسى که مستى آور بنوشد تا چهل شبانه روز نمازش پذیرفته نشود.» (۱)
اما در کنار اینها توجه به دو نکته هم مهم است:
۱. نماز مقبول با نماز صحیح متفاوت است. نماز ممکن است صحیح باشد و عقابِ ترک نماز را از انسان برطرف سازد؛ در حالیکه مورد قبول و پذیرش هم قرار نگرفته. شرایطی مثل وضوی صحیح، ادا کردن درست کلمات، رعایت ترتیب، قبله و امثال اینها، شرایط صحت نماز هستند و کسی که نماز را با این شرایط بخواند، نمازش صحیح است و در قیامت به خاطر ترک نماز گرفتار عقاب نخواهد شد. و شرایطی مثل حضور قلب، توجه کامل به پروردگار و درک حضور او در پذیرفته شدن نماز موثرند.
شرابخوار طبق احادیث نمازش مورد قبول واقع نمی شود و در این شکی نیست. اما اگر نماز یا روزه را ترک هم بکند، یک مشکل را به دو مشکل تبدیل کرده. یعنی علاوه بر عقوبتِ شرابخواری، به عقوبت ترک نماز هم دچار خواهد شد. پس عاقلانه است که حتی در همان حال نماز و روزه ترک نشوند.
۲. هر گناهی با توبه پاک می شود و شرط پاک شدن انسان از گناه و برطرف شدن آثار آن، پشیمانی و توبه حقیقی از نافرمانی پروردگار است. درست است که در قبح گناه و نافرمانی پروردگار روایات زیادی را شنیده ایم؛ اما در کنار تمام اینها خود خداوند در سوره مبارکه آل عمران بعد از لعنت کردنِ گنهکاران و وعده ی خلود در آتش، می فرماید: «إِلَّا الَّذِینَ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذَلِکَ وَأَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ؛ مگر کسانى که توبه کردند و درستگارى [پیشه] نمودند که خداوند آمرزنده مهربان است (۲)
پس باب توبه همیشه باز است و هر کسی در هر شرایطی هم که باشد، ولو مرتکب بدترین گناهان شده باشد؛ می تواند توبه کند و مستحق دریافت رحمت الهی شود. حتی در مورد شرابخوار هم به صراحت به این مطلب اشاره شده. امام صادق (علیه السلام) بعد از تاکید بر عدم پذیرش نماز شرابخوار فرمودند: «لا تُقبَلُ صلاهُ شارِبِ المُسکِرِ أربَعینَ یوما، إلاّ أن یَتوبَ؛ نماز کسى که مُسکر مى نوشد ، تا چهل روز پذیرفته نمى شود، مگر این که توبه کند.» (۳)
البته بدیهی ست که توبه کردن به معنای استغفار زبانی نیست و پاک شدن از گناه و برطرف شدن آثار آن، نیاز به توبه نصوح و حقیقی دارد که غیر از اینکه کمتر کسی موفق به چنین توبه ای می شود؛ هرچه گناه بیشتر شود، کدورت دل بیشتر شده و خود این گناهان مانع در پیدا شدن توفیق توبه می شوند. پس عاقلانه تر آنست که انسان از اول مراقب باشد که به گناه آلوده نشود؛ همانطور که امیرالمومنین (علیه السلام) فرموده اند: «تَرْکُ الذَّنبِ أهْوَنُ مِن طَلبِ التَّوبهِ؛ گناه نکردن آسانتر از توبه کردن است.» (۴)
پی نوشت ها:
۱. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ترجمه، شیخی، حمیدرضا، انتشارات دارالحدیث، قم، ۱۳۷۷، ج ۳، ص ۵۰۲
۲. سوره آل عمران، ۸۲
۳. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ترجمه، شیخی، حمیدرضا، انتشارات دارالحدیث، قم، ۱۳۷۷، ج ۶، ص ۲۹۹
۴. همان، ج ۲، ص ۱۳۶
مطلب مرتبط:
