در اسلام، از آزار و اذیت حیوانات و کشتن بی دلیل آنها(مخصوصا نسبت به حیوانات غیر موذی)، نهی شده است و این عمل، از زشت ترین گناهان شمرده شده است.
سوال: حکم شرعی شکار پرندگان در ماه‌های حرام چیست؟
شکار کردن، اگر منع قانونی نداشته و به قصد تفریح و خوش‌گذرانی نباشد، جایز است؛ اگرچه در ماه‌های حرام باشد.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سۆال، چنین است:
حضرت آیه الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
این‌گونه امور تابع قوانین و مقررات مربوطه مى‌باشد و اگر منع قانونى در میان باشد جایز نمى‌باشد و الا فى نفسه اشکال ندارد ولی توجه داشته باشید شکار کردن به قصد تفریح و خوش‌گذرانی جایز نیست.
و اگر شرایط شکار وجود داشته باشد حلال است و از جمله شرایط این است که گلوله تیز باشد بگونه‌اى که در بدن حیوان فرو رود و آن را پاره کند و اگر گلوله تیز نباشد بلکه با فشار در بدن حیوان فرو رود و حیوان را بکشد یا به واسطه حرارتش بدن حیوان را بسوزاند و در اثر سوزاندن حیوان بمیرد پاک و حلال بودنش اشکال دارد.
حضرت آیه الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
جایز است.
حضرت آیه الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
چنانچه صید مذکور لهوی نباشد مانعی ندارد.
سوال: کبوتری را بر اثر عصبانیت به طور غیر عمد کشتم، حکمش چیست؟
در اسلام، از آزار و اذیت حیوانات و کشتن بی دلیل آنها( مخصوصا نسبت به حیوانات غیر موذی)، نهی شده است.
حتی در روایتی از امام صادق (علیه السلام)، این عمل، از زشت ترین گناهان شمرده شده است. [۱]
در هر حال، پشیمان شدن از این کردار نشان از پاکی وجدان است. البته باید به درگاه الهی توبه نموده و از او طلب آمرزش کرد. اما در ارتباط با اینکه آیا کفاره ای نسبت به این عمل، واجب می شود یا نه؟ نظر شما را به حدیثی در این باره جلب می‌نماییم:
فردی به نام ابا حمزه، کبوتران نوه اش را از روی غضب سر می برد و گویا بعدها از این عمل خویش پشیمان شده و شرح این واقعه را در سفری که به مکه داشته برای امام باقر (علیه السلام) بیان می کند. امام به او می فرمایند: “اى ابا حمزه، کار زشتی انجام دادی، نمی دانى که چون اهل زمین بچههاى ما را به بازى گیرند، با بال زدن کبوتر، زیان از آنها دفع می شود و ( نیز اینکه) کبوتران در پایان شب، (ما را) به نماز آگاهى دهند. از هر کدامشان یک دینار طلا صدقه بده زیرا از روی خشم آنها را کشتى.” [۳]
البته علما، از جمله مرحوم مجلسی و صاحب وسائل الشیعه، امر به پرداخت صدقه در این حدیث را حمل بر استحباب می‌نمایند. [۴] بنابر این هر چند در این موضوع، کفاره ای واجب نمی باشد، اما بهتر است بابت کشتن کبوتر مقداری صدقه دهید.
در پایان، نظر شما را به دو استفتاء در همین موضوع جلب می نماییم:
سوال: کشتن حیوانات اهلى مانند گربه، آن هم بطور فجیع که در اطاق حبس شود و با شدت ضربات آن را بکشند و یا پرنده‌اى مانند کبوتر و کبک اهلى را از روى غضب سر از تنش بکنند موجب صدقه یا مثلا دیه مى‌شود؟
ج: دیه ندارد و لکن این گونه اذیت به حیوانات، ظلم است و مکافات آن عذاب اخروى است. [۵]
سوال: گناهانى از جمله اذیت کردن و یا کشتن حیوانات را چگونه مى‌توان جبران کرد؟ آیا با توبه بخشیده خواهد شد؟
ج: چنانچه شخص از گناهى که کرده توبه کند مورد عفو قرار مى‌گیرد لکن اگر مال دیگرى را تلف کرده باید صاحب مال را راضى کند و حقّ او را اداء کند یا از او حلالیت بگیرد، و اللّه العالم. [۶]
پی نوشت:
[۱] شیخ حر عاملی،وسائلالشیعه، ج ۱۲، ص ۵، ح ۱۵۴۹۴
[۳] شیخ حر عاملی،وسائلالشیعه، ج۱۱، ص۵۲۱، ح ۱۵۴۳۱
[۴] همان؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۶۲، ص ۱۵
[۵] گلپایگانى، سید محمد رضا موسوى، مجمع المسائل، ج۳، ص ۲۷۸
[۶] تبریزى، جواد، استفتاءات جدید ج۲، ص ۲۲۷
