رَشک، حسد یا حسادت

رَشک، حَسَد یا حسادت یکی از گناهان کبیره و رذایل اخلاقی است.

یکی از گناهان خطرساز و کلیدی که گناهان متعددی را در پی دارد، «حسد» است. راغب اصفهانی در تعریف حسد، چنین می‌گوید: «اَلْحَسَدُ تَمَنّی زَوَالِ نِعْمَةٍ مِنْ مُسْتَحَقٍّ لَهَا وَ رُبَّمَا کَانَ مَعَ ذَلِکَ سَعْیٌ فِی اِزَالَتِهَا؛ حسد، آرزوی زوال نعمت از مستحق آن است و گاه همراه این آرزو تلاشی [هم] در زوال نعمت انجام می‌گیرد.»^{(راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات فی غریب القرآن، ص۱۱۸.)}

در روایات نیز به این معنی اشاره شده است. از جمله روایتی از امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «الْحَاسِدُ یَرَی أَنَّ زَوَالَ النِّعْمَةِ عَمَّنْ یَحْسُدُهُ نِعْمَةً عَلَیْه؛ حسود [زوال نعمت را از دیگران آرزو می‌کند و [فکر می‌کند زوال نعمت از [دیگران و [کسی که به او حسادت ورزیده، نعمتی برای اوست [در حالی که چنین نیست].»^{(میزان الحکمه، ج۳، ص۱۰۱.)}

و در چهل حدیث امام خمینی رحمه الله می‌خوانیم: «حسد، حالتی است نفسانی که صاحب آن آرزو می‌کند سلب کمال و نعمت متوهمی را از غیر؛ چه آن نعمت را خود دارا باشد یا نه و چه بخواهد به خودش برسد یا نه. و آن غیر از «غبطه» است؛ چه که صاحب آن (غبطه) می‌خواهد از برای خود نعمتی را که در غیر توهم کرده است، بدون آنکه میل زوال آن را از او داشته باشد.»

بنابراین حسادت به معنای آرزوی از بین رفتن نعمت‌ها و داشته‌های دیگران است. وجود این خصلت در شخص گاه با تلاش برای نابودی داشته‌های دیگران همراه می‌شود که بدان حسد ورزیدن گفته می‌شود.

بنابر تصریح گروهی از فقها، حسادت در صورتی که در گفتار یا کردار بروز کند، گناه کبیره به شمار رفته و حرام است و صرف خطور آن در قلب بدون ترتّب اثری بر آن، حرام نمی‌باشد.

حسادت نابودکننده دین و دنیا، روح و روان آدمی است. ازاین‌رو از حضرت امام علی علیه‌السلام نقل شده است که می‌فرمایند: «حسود، پرحسرت است، و گناهش مضاعف.»^{(میزان الحکمه، ج 3ص 104)}