اسراف و تبذیر

فرق تبذیر و اسراف

اسراف زیاده‌روی و تجاوز از حدّ اعتدال معنی شده لذا مفهوم اسراف، فراگیر بوده، شامل هرگونه انحراف (اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، اقتصادی و‌…) می‌شود. امّا تبذیر، بیشتر در امور مالی و اقتصادی، استفاده شده و به ندرت در موارد دیگر به‌کار می‌رود.

اسراف، گاه بر زیاده‌روی در انجام دادن عملی مباح، اطلاق می‌شود؛ مانند زیاده‌روی در خوردن که اصل آن تا حدّ نیاز جایز، بلکه مطلوب است و گاه بر خصوص مصارف نابجا و ناشایست، اگرچه اندک باشد؛ مانند دور ریختن مواد غذایی که ارتکاب آن به مقدار کم نیز جایز نیست؛ بنابراین، مصادیق آن را می‌توان از دو نوعِ کمّی و کیفی دانست. امّا تبذیر غالباً به‌صورت کیفی و در خصوص مصارف ناشایست تحقق می‌یابد؛ مثلاً به شخصی انفاق کند تا با آن، حرامی را مرتکب شود. تبذیر بر خلاف اسراف، هیچ گاه برای بیان زیاده‌روی در امور خیر، چون انفاق به‌کار نرفته است. بر همین اساس، امام صادق (علیه السلام) تبذیر را جزئی از اسراف دانسته و اسراف بر وجه تبذیر را از اسراف‌های دیگر زشت‌تر شمرده شده است.

«وَکلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا ۚ إِنَّهُ لَا یحِبُّ الْمُسْرِفِینَ؛ بخورید و بیاشامید و اسراف نکنید؛ زیرا خدا اسراف کنندگان را دوست ندارد.» ^{(اعراف، آیه 31)}