سرچشمه فتنه ها: نادانان عابد و دانایان فاجر

هر فتنه و فسادی در بطن جوامع سرچشمه ای دارد و به فرموده حضرت علی علیه السلام نادانان عابد که از آنها به خشکه مقدس هم می توان تعبیر کرد و همچنین دانایان  و علمای فاسد مایه هر گونه فتنه ای هستند و باید از آنها بر حذر بود. در طول تاریخ این دو دسته خواسته و ناخواسته جزء عوامل استعمار و مستکبرین عالم قرار گرفته و با فتنه هایی که ایجاد کرده اند موجب نابودی و استثمار  ملتها شده اند.

امیرالمؤمنین علیه السلام:

«بپرهیزید از جاهلان عبادت پیشه و از دانشمندان فاسق، چرا که این ها مایه فتنه و آشوب در هر فتنه ای هستند. »

«إیّاکم والجهّال من المتعبّدین، والفجّار من العلماء فإنّهم فتنه کل مفتون» (قرب الاسناد: ۷۰ ح۲۲۶; البحار ۱: ۲۰۷.)

در حوزه فردی هم باید از این دو قشر به شدت حذر کرد و از دوستی و همنشینی اینها خودداری نمود.

شاعر چقدر قشنگ گفته است که:

دشمن دانا که غم جان بود

بهتر از آن دوست که نادان بود