در آیهٔ ۷ سوره انشراح می‌خوانیم:
«فاذا فَرغتَ فَانْصب»
«(ای پیامبر!) هنگامی که از کاری فارغ شدی به کار دیگری بپرداز.»
هدف از این دستور این است که انسان را از استراحت مطلق بعد از کار مهم بازدارد، چراکه بیکاری و فراغت، مایهٔ خستگی و کم شدن نشاط و زمینه فساد و تباهی و انواع گناهان می‌گردد.
چنانکه آمارهای جنایات و اعتیاد نشان می‌دهد سطح جرائم هنگام تعطیلات و بیکاری گاهی تا هفت برابر بالا می‌رود. بر همین اساس در روایات اسلامی به کار و کوشش سفارش اکید شده و از سستی و بی‌حوصلگی نهی شده است به‌عنوان نمونه:
۱- امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید: کارگر پاداش رزمنده را دارد. [۱]
۲- همچنین فرمودند:
«ایّاک والْکسل والضَّجر فانّهما یَمنعانک مِن حظّک من الدُّنیا والآخره» [۲]
«از کسالت و بی‌حوصلگی دوری کن زیرا این دو تو را از بهره‌ات در دنیا و آخرت بازمی‌دارند.»
۳- نیز آن حضرت علیه‌السلام فرمودند:
«ومن کسل عما یصلح به امر معیشته فلیس فیه خیر لامر دینه» [۳]
«کسی که در مورد اموری که زندگی‌اش را تأمین می‌کند، بی‌حوصله و سست باشد، در چنین کسی خیری در مورد دینش نیست.»
۴- امام موسی بن جعفر علیه‌السلام می‌فرماید:
«ان اللّه عزّوجلّ یبغض العبد النوام الفارغ»
«همانا خداوند متعال بنده پرخواب بیکار را دشمن دارد.»
۵- نیز آن حضرت فرمودند:
«ایاک والکسل والضجر فانک ان کسلت لم تعمل وان ضجرت لم تعط الحق» [۴]
«از بی‌حوصلگی و سستی بپرهیز زیرا اگر بی‌حوصلگی کنی دنبال کار نمی‌روی و اگر سستی کنی حق (خود و دیگران) را ادا نمی‌کنی.»
۶- امیر مؤمنان علیه‌السلام فرمود:
«نتیجه بی‌حوصلگی و سستی فقر و تهیدستی است.» [۵]
دست سؤال به‌سوی مردم دراز کردن شخصیت انسان را خورد می‌کند و به دنبال آن موجب گناهانی میشود؛ رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله فرمود:
«سؤال کردن از مردم از زشتی‌ها است.»
بنابراین بیکاری و سستی هم موجب فقر وهم زمینه‌ای برای گناه است.
__________
منبع: گناه شناسی، ص ۱۰۰ و ۱۰۱.
