اقسام گناهان بر اساس حوزه‌های چهارگانه روابط و حقوق موجود در این روابط
آموزه‌های وحیانی قرآن و شریعت اسلام، به روابط چهارگانه انسان با خدا، انسان با انسان و انسان با دیگر آفریده‌ها و انسان با خودش توجه داشته و ضمن تبیین موقعیت و جایگاه هر یک، توصیه‌هایی را در شکل آموزه‌های دستوری بیان کرده است.
از نظر قرآن، عبادت واقعی تنها در همین روابط درست میان انسان با خدا و عمل صالح در این حوزه یعنی عبادت صرف و پرستش خداوند خلاصه نمی‌شود، بلکه عمل صالح در سه حوزه دیگر نیز بخشی از مفهوم عبادت کامل است؛ ازاین‌رو آموزه‌های قرآنی، دین را در حوزه عمل شخصی و ارتباط میان خدا و انسان محدود نمی‌سازد و به سه حوزه دیگر که مرتبط با خلق و مخلوقات خداوندی است، توجه ویژه‌ای مبذول می‌دارد.
بر اساس همین مبنای اصیل قرآنی می‌توان اعمال صالح و طالح را در هر چهار حوزه، ردگیری و مفهوم گناه را در هر یک شناسایی کرد. بدین معنی که همان‌گونه که بخشی از اعمال صالح به عبادات محض اختصاص می‌یابد و ترک آن‌ها گناه شمرده میشود، هم‌چنین بخشی از اعمال صالح به حوزه‌های روابط انسان با انسان و انسان با دیگر مخلوقات مرتبط میشود و هرگونه عمل خلاف عقل و شریعت در این دو حوزه، به معنای عمل طالح و گناه شمرده شده و مجازات و کیفر دنیوی و اخروی بر آن مترتب میشود.
بنابراین همان‌طور که عمل صالح بر اساس این سه حوزه می‌توان تقسیم‌بندی کرد اعمال طالح (ناصالح) و گناهان را نیز می‌توان بر این اساس تقسیم‌بندی کرد و بدان پرداخت.
نکته قابل‌توجه اینکه این تقسیم‌بندی ریشه دینی دارد و با عبارات دیگری در متون دینی به چشم می‌خورد.
در متون دینی از اعمال صالح حوزه ارتباط انسان با خدا به حق‌الله، از اعمال صالح حوزه ارتباط انسان با انسان به حق‌الناس و از اعمال صالح حوزه ارتباط انسان با دیگر آفریده‌ها حق مخلوقات و از اعمال صالح حوزه ارتباط انسان با خودش به حق نفس تعبیر شده است.
