حجاب در تورات و انجیل
عفاف و حجاب دو گوهر گرانبهایی هستند که خداوند آنها را برای حفظ و صیانت حریم شخصی افراد از یکسو و رعایت حریم دیگران از سوی دیگر در نهاد تمام انسانها قرار داده است؛ در پرتو این خصلتهای نیکو افراد میتوانند به بالاترین درجات انسانی دست یابند و قلههای معرفت را طی کنند. خداوند وقتی در قرآن به معرفی زنان نمونه تاریخ بشریت میپردازد، از بانوانی یاد میکند که در پرتو حفظ عفت و حیا به درجاتی نائل شدند که تا ابد الگویی برای تمام زنان بلکه مردان عالم شدند. بانوانی مثل حضرت زهرا (سلام الله علیها)، حضرت مریم (سلام الله علیها) و حضرت آسیه (سلام الله علیها) همسر فرعون ازجمله نمونههای زنان شاخص قرآنی هستند که راه رستگاری را در حفظ این گوهر گرانبها و اثرگذار در ایمان و معرفت زنان معرفی کردند.
بنابراین آنچه مسلم است به مسئله عفاف و حجاب بهعنوان اصلیترین مسائل مربوط به زنان در تمام آموزههای انبیاء و نیز متون کتب آسمانی اشاره شده است. حتی در این متون شاهد حد و حدود و قوانین شرعی مسئله حجاب هستیم. اکنون نیز در برخی مناطق اروپا حجاب از سوی پیروان ادیان مراعات میشود.
بنابراین مسئله حجاب تنها مختص به دین مبین اسلام نیست و ادیان الهی، مثل یهود و مسیحیت به خاطر تناسبشان با فطرت و احکام کلی، جهت و شیوه واحدی دارند.
حجاب در یهود و تورات
ویل دورانت درباره حجاب در یهود مینویسد:
«اگر زنی به نقض قانون یهود میپرداخت، چنانکه مثلاً بیآنکه چیزی بر سر داشت به میان مردم میرفت و یا در شارع عام نخ میرشت، یا بر هر سنخی از مردان، درد دل میکرد، یا صدایش آنقدر بلند بود که چون در خانهاش تکلّم میکرد، همسایگانش میتوانستند سخنان او را بشنوند، در آن صورت، مرد حق داشت بدون پرداخت مهریهای او را طلاق دهد.»[۱]
در سفر پیدایش درباره لزوم رعایت حجاب چنین میخوانیم
«و رفقه چشمان خود را بلند کرد و اسحاق را دید و از شتر خود فرود آمده زیرا که از خادم پرسید: این مرد کیست که در صحرا به استقبال ما میآید و خادم گفت: آقای من است، پس برقع خود را گرفته خود را پوشانید.» به گفته مرجع فقهی یهودیان ایران، خاخام آوریل داوودی، منشأ وجوب حجاب در شریعت یهود مستند به همین فقره است.[۲]
حتی در تورات، از چادر و برقع و روبندهای که زنان با آن سروصورت و اندام خویش را میپوشاندهاند، صریحاً نام برده شده است که نشاندهنده کیفیت پوشش زنان است. برای نمونه در کتاب «روت» میخوانیم: «بوعز گفت: زنهار کسی نفهمد که این زن به خرمن آمده است؛ و گفت: چادری که بر توست، بیاور و بگیر. پس آن را بگرفت و او شش کیل جو پیموده بر وی گذارد و به شهر رفت.»[۳]
در مورد نهی از آرایش در برابر نامحرم نیز در تورات، کتاب اشعیای نبی آمده: «خداوند میگوید از این جهت که دختران صهیون از خلخال، پیشانی بند، هلال، گوشواره، دستبند و زنجیر و عطردان و انگشتر و حلقه بینی در برابر مردان استفاده میکنند، عذاب بر قوم صهیون نازل خواهد شد.»[۴]
حجاب در مسیحیت و انجیل
در مسیحیت، همانند دین زرتشت و یهود، حجاب زنان امری واجب به شمار میآمده است. «جرجی زیدان»، دانشمند مسیحی در این باره میگوید:
«اگر مقصود از حجاب، پوشانیدن تن و بدن است، این وضع، قبل از اسلام و حتی پیش از ظهور دین مسیح، معمول بوده است و آثار آن هنوز در خود اروپا باقی مانده است».
در قسمتی از عقاید کلمنت ۱۶ و ترتولیان ۱۷، دو مرجع و اسقف بزرگ مسیحیت آمده است:
«زن باید کاملاً در حجاب و پوشیده باشد، جز این که در خانه خود باشد، زیرا فقط لباسی که او را میپوشاند، میتواند از خیره شدن چشمها به سوی او مانع شود. زن نباید صورت خود را عریان ارائه دهد تا دیگران را با نگاه کردن به صورتش وادار به گناه کند. برای زن مؤمنِ عیسوی در نظر خداوند، پسندیده نیست که به زیور آراسته و حتی زیبایی طبیعی آن باید با اختفا [باشد] و از بین برده شود، زیرا برای بینندگان، خطرناک است.»[۵]
مسیحیت نه تنها احکام شریعت یهود در مورد حجاب زنان را تغییر نداده و قوانین شدید آن را استمرار بخشیده است، بلکه در برخی موارد، قدم را فراتر نهاده و با تأکید بیشتری وجوب حجاب را مطرح ساخته است؛ زیرا در شریعت یهود، تشکیل خانواده و ازدواج، امری مقدّس محسوب میشد و حتی در کتاب «تاریخ تمدن» آمده است که: ازدواج در سن بیست سالگی اجباری بود؛ اما از دیدگاه مسیحیت که تجرّد، مقدس شمرده شده است جای هیچ شبههای باقی نخواهد ماند که برای از بین رفتن تحریک و تهییج، این مکتب، زنان را به رعایت پوشش کامل و دوری از آرایش و تزیین، به صورت شدیدتری فراخوانده است.
در این ارتباط، نگاهی به «انجیل» میاندازیم:
«… و همچنین زنان خویشتن را بیارایند به لباس مُزیّن به حیا و پرهیز، نه به زلفها و طلا و مروارید و رخت گران بها* بلکه چنانکه زنانی را میشاید که دعوای دینداری میکند به اعمال صالحه * …».[۶]
«همچنین ای زنان، شوهران خود را اطاعت نمایید تا اگر بعضی نیز مطیع کلام نشوند، سیرت زنان ایشان را بدون کلام دریابد * چون که سیرت طاهر و خدا ترس شما را ببینند * و شما را زینت ظاهری نباشد از بافتن موی و متحلّی شدن به طلا و پوشیدن لباس * بلکه انسانیت باطنی قلبی در لباس غیر فاسدِ روح حلیم و آرام که نزد خدا گران بهاست * زیرا بدین گونه، زنان مقدسه در سابق نیز که متوکّل به خدا بودند، خویشتن را زینت مینمودند و شوهران خود را اطاعت میکردند * مانند ساره که ابراهیم را مطیع بود و او را آقا میخواند و شما دختران او شدهاید».[۷]
همچنین درباره وقار و امین بودن زن میخوانیم:
«و به همین گونه زنان نیز باید با وقار باشند و نه غیبتگو؛ بلکه هوشیار و در هر امری امین».[۸]
در روایات ما نیز چنین آمده است:
حضرت عیسی فرمود:
از نگاه کردن به زنان بپرهیزید؛ زیرا شهوت را در قلب میرویاند و همین، برای ایجاد فتنه در شخصِ نگاه کننده کافی است.[۹]
حواریون و پس از آنها پاپها و کاردینالهای بزرگ که دستورهای دینی آنان از طرف کلیسا و مذهب مسیحیت لازم الاجرا شمرده میشد، با شدّتی هرچه تمامتر زنان را به پوشش کامل و دوری از آرایشهای جسمی فرامی خواندهاند.
دکتر «حکیم الهی» استاد دانشگاه لندن در کتاب «زن و آزادی» پس از تشریح وضعیت زن نزد اروپاییان، در مورد حکم پوشش و حجاب زن نزد مسیحیت، عقاید «کلمنت» و «ترتولیان»، (دو مرجع مسیحیت و دو اسقف بزرگ) را درباره حجاب بازگو میکند:
«زن باید کاملاً در حجاب و پوشیده باشد، الّا آن که در خانه خود باشد؛ زیرا فقط لباسی که او را میپوشاند، میتواند از خیره شدن چشمها به سوی او مانع گردد. زن نباید صورت خود را عریان ارائه دهد تا دیگری را با نگاه کردن به صورتش وادار به گناه نماید. برای زن مؤمن عیسوی، در نظر خداوند، پسندیده نیست که نزد بیگانگان به زیور آراسته گردد و حتّی زیبایی طبیعی آن نیز باید مخفی گردد؛ زیرا برای بینندگان خطرناک است».[۱۰]
تصویرهایی که از پوشاک مسیحیان و مردم اروپا انتشار یافته است، به وضوح نشان میدهد که حجاب در بین زنان، کاملاً رعایت میشده است. «براون و اشنایدر»، در کتاب «پوشاک اقوام مختلف»، برخی از تصاویر مربوط به زنان مسیحی را آوردهاند که نشان میدهد همگی آنها دارای لباسی بلند و پوشش سر میباشند.[۱۱]
[۱]. تاریخ تمدن، ویل دورانت، ج ۱۲، ص ۳۰.
[۲]. حجاب در ادیان الهی، ص ۱۴۳
[۳]. تورات، سفر تثنیه، باب ۲۲، فقره ۵
[۴]. برگرفته از تورات کتاب اشعیای نبی، باب ۳، فقره ۱۶-۲۶
[۵]. علی محمدی آشتیانی، حجاب در ادیان الهی؛ به نقل از: حکیمه الهی، زن و آزادی.
[۶]. انجیل، رساله پولس به تیموناؤس، باب دوّم، فقره ۹ – ۱۵.
[۷]. انجیل، رساله پطرس رسول، باب سوم، فقره ۱ – ۶.
[۸]. انجیل، رساله پولس رسول به تیموناؤس، باب سوم، فقره ۱۱.
[۹]. سفینه البحار، ج ۲، ص ۵۹۶.
[۱۰]. زن و آزادی، حکیم الهی، ص ۵۳.
[۱۱]. پوشاک اقوام مختلف، براون و اشنایدر، ص ۱۱۶.
منبع: خبرگزاری حوزه و خبر گزاری تسنیم