حجاب در زمان انبیاء

برخی معتقدند که در زمان انبیا حکم حجاب وجود نداشته است در حالی که چنین نیست و حتی قبل از اسلام هم حکم حجاب در ادیان و ملل مختلف به شکل‌های متفاوت وجود داشته است که بعضاً بسیار شدیدتر از حجاب موردنظر اسلام بوده است؛ بنابراین حکم حجاب تأسیسی نیست؛ یعنی اسلام هم آن را نیاورده است، بلکه از قبل بوده و دین اسلام آن را پذیرفته و تأیید کرده است.

در ایران قبل از اسلام، در میان قوم یهود، در هند، حجاب‌های سخت و شدیدی وجود داشت. در ایران باستان حتی پدران و برادران نسبت به زن شوهردار نامحرم شمرده می‌شدند.[۱]

آنچه از تاریخ زمان پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) استفاده می‌شود، این است که اسلام محدودهٔ حجاب دوران جاهلیت را کمی وسیع‌تر کرده است. چراکه زنان عرب معمولاً پیراهن‌هایی می‌پوشیدند که گریبان‌هایشان باز بود، دور گردن، سینه، در معرض دید بود. روسری‌هایی که به سر می‌انداختند، قسمت‌های پایین آن را به پشت سر می‌انداختند، بنابراین به‌طور طبیعی گوش‌ها و گوشواره‌ها و جلوی سینه و گردن نمایان بود.[۲]

خداوند متعال در آیهٔ حجاب می‌فرماید: «و به زنان با ایمان بگو چشم‌های خود را (از نگاه هوس آلود) فروگیرند و دامان خویش را حفظ کنند و زینت خود را – جز آن مقدار که نمایان است – آشکار ننمایند و (اطراف) روسری‌های خود را بر سینه خود افکنند (تا گردن و سینه با آن پوشانده شود) و زینت خود را آشکار نسازند، مگر…».[۳]

با توجه به اینکه قسمت‌های دیگر بدن زن با لباس‌های مرسوم آن زمان که همان پیراهن‌های بلند بوده پوشیده می‌شد و فقط قسمت‌های سینه و گردن آن‌ها باز بود، آیه شریفه در مقام توسعهٔ محدودهٔ پوشش و حجاب آن است.

به نظر شهید مطهری اساساً دوره‌ای از اسلام را نمی‌توان نشان داد که شدت حجاب بیش از زمان رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله بوده باشد و اساساً این حرف که زمانی در اسلام مسئلهٔ حجاب اشتداد یافته باشد، غلط است؛ آنچه هست این است که در همهٔ زمان‌های اسلام، از همان بدو امر تا امروز، مردمی پیدا می‌شده‌اند که در امر عفاف و حجاب عنایت بیشتری داشته‌اند و این خود مطلوب انسان بوده است و دستورهای کلی غیرت و عفاف منشأ آن بوده است.[۴]

[۱]. ویل دورانت، تاریخ تمدن، ج ۱۲، ص ۳۰؛ ج ۱، ص ۵۵۲.

[۲]. مجموعه آثار شهید مطهری، ج ۱۹، ص ۴۸۴- ۴۸۵.

[۳]. «وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ … ». نور، ۳۱.

[۴]. مجموعه آثار شهید مطهری، ج ۱۹، ص ۵۷۳.