نفاق ، دورویی ، دوزبانی یا مخالفت ظاهر با باطن

در این دسته درباره نفاق و مسئل پیرامون آن بحث می‌شود.

نفاق در تعالیم دینی به عنوان یکی از بزرگترین رذایل اخلاقی شناخته می‌شود که خود منشأ بسیاری از زشتی‌های دیگر است. شکی نیست که رذایل اخلاقی در هر مکان و هر زمان وجود داشته و خواهد داشت اما آن رذیله‌ای که در جامعه امروزی‌مان بیشتر از هر صفت زشت دیگری می‌بینیم، نفاق است.

نفاق در لغت از ماده نفق گرفته شده است و در «اصل از نافقاء الیربوع (حفره‌های خانه موش) گرفته شده است». نافقاء نیز جمع نفقاء است که به معنی «یکی از حفره‌های موش است که موش (به منظور تدابیر امنیتی) آن را پنهان می‌کند و دیگری را آشکار می‌گرداند». (تا هنگام احساس خطر از حفره پنهانی داخل شود.) بمنظور این شباهت کار منافق را نفاق نامیدند، چرا که منافق در لغت به کسی می گویند که «کفرش را مخفی می‌کند و اظهار ایمان می‌کند و در کل خلاف آنچه در دل دارد، اظهار می‌کند»

به عبارت دیگر وجه تسمیه منافق از “نفق” بمعنی نقب است که از راهی به دین وارد و از راه دیگری خارج می‌شود.

بر اساس آیات قرآن و روایات می‌توان دو نوع دورویی وجود دارد:

• دورویی اخلاقی که نشانه‌های آن در احادیث دروغ‌گویی، خلف وعده و خیانت‌درامانت شمرده شده است.
• دورویی اعتقادی که از کفر باطنی سرچشمه می‌گیرد.

از حضرت امام علی علیه‌السلام نقل شده است که فرمودند: «اَلْمُؤْمِنُ مُنیبٌ مُستَغْفِرٌ تَوَّابٌ، اَلْمُنافِقُ مَکورٌ مُضِرٌّ مُرتابٌ؛ مؤمن بازگشت کننده به خدا، آمرزش خواه و توبه کننده است و منافق نیرنگ‌باز، زیان‌بار و شکاک.» ^{(غررالحکم، ح 1288 و 1289)}