حقد و کینه

در این دسته درباره رذیله اخلاقی حقد و کینه و پیرامون آن بحث خواهد شد.

الحِقْدُ: إِمساک العداوة فی القلب والتربص لِفُرْصَتِها؛ (لسان العرب، ج ۳، ص ۱۵۴) حقد و کینه ضدش عفو و بخشش است: حقد و کینه، نگه‌داشتن دشمنی در قلب و منتظر فرصتی بودن برای عقده‌گشایی به‌عبارت‌دیگر حقد یا کینه پنهان کردن دشمنی در دل است. کینه از ثمرات غضب است؛ زیرا غضب وقتی [به سبب عجز از انتقام] تشفّی پیدا نکرد و ناچار فروخورده شد به باطن می‌رود و در آنجا به صورت حقد و کینه درمی‌آید.

کینه از مُهلکات بزرگ است. از حضرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل شده است که فرمود: اَلمؤمِنُ لَیسَ بِحَقُودٍ؛ مؤمن کینه‌توز نیست ».^{(محجه البيضاء، ج5، ص317.)} غالباً کینه ملازم با آفاتی است از قبیل حسد، دوری و بریدن از شخص مورد کینه، ایذای او و دست زدن به محرماتی از قبیل دروغ، غیبت، بهتان، فاش کردن راز، پرده‌دری، اظهار عیب، شماتت نسبت به بلایی که به وی رسیده و خوشحالی از آن، شادی از ظهور لغزش‌ها و خطاهای او، استهزا و مسخره کردن وی، اعراض از او در جهت خوار شمردنش، ادا نکردن حقوق او (مانند دین یا صله‌رحم) و… همه این‌ها حرام است و به تباهی دین و دنیا می‌انجامد.