در دو صورت سرمایه زمینه‌ساز فساد است:
- دید انسان این باشد که سرمایه از من است،
- معتقد باشد که در تحصیل و مصرف سرمایه هرگونه که بخواهم آزاد هستم.
مشکل قارون که نابود شد همین بود، پس وقتی‌که به وی گفته شد به خاطر دارائی‌ات سرمست نباش و در زمین فساد نکن! گفت:
ولی همان‌طور که آیات و روایات بیان می‌دارند مالک اصلی خداست و همه سرمایه‌ها از اوست که به‌عنوان روزی به ما داده است.
در قرآن هفت بار آمده: «رزقناکم» «ما به شما روزی دادیم» و سیزده بار آمده: «رزقناهم» «ما به آن‌ها روزی دادیم» و پنج بار آمده: «یرزقکم» «خداوند به شما روزی می‌دهد».
و در مورد تحصیل و مصرف سرمایه نیز حد و مرزی قرارداده مانند اینکه از راه ربا، دروغ، رشوه و ظلم نباشد.
دو نمونه مختلف از ثروتمندان در قرآن
در قرآن دو نمونه از صاحبان ثروت و مکنت مطرح‌شده؛ یکی حضرت سلیمان علیه‌السلام و دیگری قارون که یکی سرمایه و ثروت را از آنِ خدا می‌دانست و آن را وسیله وصول به رضوان خدا قرار داد و دیگری سرمایه را از آنِ خود می‌دانست و آن را وسیله عیاشی و زرق‌وبرق دنیا قرارداد.
بینش حضرت سلیمان علیه‌السلام در مورد سرمایه و مکنت این است:
«هَٰذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّی لِیبْلُوَنِی أَأَشْکرُ أَمْ أَکفُرُ»[۱]
«این از فضل پروردگار من است تا مرا آزمایش کند که آیا شکر او را بجا می‌آورم یا کفران می‌کنم.»
دیده میشود بسیاری از سرمایه‌داران که اکثراً در به دست آوردن سرمایه و مصرف آن رعایت موازین اسلام را نمی‌کنند و بعضی قارون صفت هستند، بر بالای در خانه خود این جمله را که بر کاشی نوشته شده نصب می‌کنند. «هذا من فضل ربی» ولی به دنبال آیه توجه ندارند که: «لیبلونی ءاشکر ام اکفر»!
حضرت سلیمان هر چه دارد آن را به خدا نسبت می‌دهد و خود را فقیر درگاه او می‌داند.
ولی سرمایه‌دار دیگر بنام قارون که ثروت‌های زیادی انباشته وقتی حضرت موسی علیه‌السلام طبق فرمان خدا از او مطالبه زکات اموالش را می‌کند، او با کمال غرور می‌گوید:
«قَالَ إِنَّمَا أُوتِیتُهُ عَلیَ عِلْمٍ عِندِی»؛ گفت این ثروت را به‌وسیله دانشی که دارم، به دست آورده‌ام. (پس مالک حقیقی آن خودم هستم و در هر راهی که دلم بخواهد خرج می‌کنم!) [۲]
یعنی مدیریت من باعث شده، بنابراین سرمایه از خود من است و هیچ‌کس حقی در آن ندارد. خداوند بر او غضب کرد و فرمود:
«فخسفنا به و بداره الارض فما کان له من فئه ینصرونه من دون الله و ما کان من المنتصرین[۳]
«پس ما او و خانه‌اش را در زمین فرو بردیم و او گروهی نداشت تا او را در برابر عذاب الهی یاری کنند و خود نیز نمی‌توانست خویشتن را یاری دهد.»
منبع: گناه شناسی، ص ۹۰ و ۹۱
[۱]. نمل ۴۰
[۲]. قصص / ۷۸
[۳]. قصص / ۸۱
