منت گذاشتن
در این دسته درباره گناه زبانی، اجتماعی منت گذاشتن و پیرامون آن بحث میشود. مقصود ما از منت این است که شخص خوبی و احسان خود را به رخ شخص احسان شده بکشد.
در اصطلاح قرآنی دو نوع منت وجود دارد که یکی مثبت و دیگری منفی است. منت مثبت یا فعلی تحقق إنعام و احسان در خارج به صورت فعلی و حقیقی است. مثلاً وقتی شخصی به دیگری نعمت زیاد و ارزشمندی بدهد. میگویند: فلانی بر فلانی منت گذاشت. لذا این قسم از منت، نه تنها قبیح نیست بلکه پسندیده نیز میباشد و منتهای خداوند بر بندگان نیز از این قسم میباشند «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنِین…خداوند بر مؤمنان منت نهاد (نعمت بزرگی بخشید)»(آل عمران آیه ۱۶۴)
منت منفی یا همان منت قولی که بحث ما درباره آن است یعنی به اظهار نمودن نعمت سابق و به رخ کشیدن آن به صورت زبانی که از نظر قرآن امری قبیح بوده و از آن نهی شده است؛ زیرا اولاً منافات با اخلاص و تقرب داشته و ثانیاً بندگان در انعام استقلال ندارند؛ بلکه تفضّل و توفیقی است که خداوند به آنان عنایت فرموده و ثالثاً آنچه بخشیده، از خود او نیست، بلکه از آنِ خداست و از سویی موجب تحقیر و شرمندگی طرف مقابل شده و ثوابان را ضایع میکند. در مَثَل گویند: «المنّة تهدم الضّیعة» (منّت خوبی را از بین میبرد).
«لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَىٰ؛ صدقات خود را به سبب منّت و آزار تباه نسازید» (سوره بقره 264)