منت گذاشتن

در اصطلاح قرآنی دو نوع منت وجود دارد که یکی مثبت و دیگری منفی است. منت مثبت یا فعلی تحقق إنعام و احسان در خارج به صورت فعلی و حقیقی است. مثلاً وقتی شخصی به دیگری نعمت زیاد و ارزشمندی بدهد. می‌گویند: فلانی بر فلانی منت گذاشت. لذا این قسم از منت، نه تنها قبیح نیست بلکه پسندیده نیز می‌باشد و منت‌های خداوند بر بندگان نیز از این قسم می‌باشند «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَی الْمُؤْمِنِین…خداوند بر مؤمنان منت نهاد (نعمت بزرگی بخشید)»^{(آل عمران آیه ۱۶۴)}

منت منفی یا همان منت قولی که بحث ما درباره آن است یعنی به اظهار نمودن نعمت سابق و به رخ کشیدن آن به صورت زبانی که از نظر قرآن امری قبیح بوده و از آن نهی شده است؛ زیرا اولاً منافات با اخلاص و تقرب داشته و ثانیاً بندگان در انعام استقلال ندارند؛ بلکه تفضّل و توفیقی است که خداوند به آنان عنایت فرموده و ثالثاً آنچه بخشیده، از خود او نیست، بلکه از آنِ خداست و از سویی موجب تحقیر و شرمندگی طرف مقابل شده و ثوابان را ضایع می‌کند. در مَثَل گویند: «المنّة تهدم الضّیعة» (منّت خوبی را از بین می‌برد).

«لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَىٰ؛ صدقات خود را به سبب منّت و آزار تباه نسازید» ^{(سوره بقره 264)}