پرسش:
معنی گناه «الْأَمْنُ مِنْ مَکْرِ اللَّهِ» یا «امنِ از مَکرُ الله» چیست؟
پاسخ:
یکی از گناهان کبیره، «امنِ از مَکرُ الله» است.[۱] « امنِ از مَکرُ الله» یعنی ایمن بودن از کیفر الهی. این معصیت، یک حالت درونی است و یکی از محرّمات است. انسانِ معصیت کار نباید از کیفر الهی احساس امنیّت و آرامش نماید، بلکه باید مضطرب و نگرانِ آن باشد. احساس امنیّت در این حال، خود معصیت کبیره است. آنکه مثلاً دروغ می‌گوید و دارای خیالی راحت و آسوده است و از انجام این معصیت و حرام، احساس نگرانی نمی‌کند، گرفتار معصیتی دیگر است که « امنِ از مَکرُ الله» است.
انسان همیشه باید در مقابل گناهان و معاصی حالت بیم و اضطراب داشته باشد و هرگز به آن نزدیک نشود. از انجام معاصی و محرّمات حالت خوف و هراس داشته باشد و همانگونه که به یک حیوان درنده و خطرناک و به یک مار سمی هرگز حاضر نیست نزدیک شود از گناهان نیز دوری کند و به آن نزدیک نگردد.
تمثیل:
در حدیث شریفی از امام صادق ـ علیه السّلام ـ می خوانیم که تأثیر عملِ سوء و ناشایست از تأثیر کارد در گوشت سریعتر است. حال باید از خود بپرسیم که اگر تیری به جانب ما پرتاب شود، عقل چه حکم می‌کند؟ آیا حکم عقل، جز اینست که خود را از مقابل آن دور کنیم؟ یقیناً معاصی و گناهان و محرّمات، مانند تیرهایی هستند که به سمت انسان رها شده‌اند و هستی انسان را در معرض تهدید جدّی قرار می‌دهند. یا اینکه مانند سمی هستند که انسان غفلتاً خورده باشد، و در این صورت ماده سمّی لحظه به لحظه دروجود او کارگر میشود و او را به سوی هلاکت پیش می‌بَرَد.
آیا در چنین وضعی این فرد دارای خیالی راحت و آسوده می‌تواند باشد؟
اگر این فرد احساس نگرانی کند و برای خارج کردم سمّ از بدن خود تلاش کند، می‌توان امیدی برای ادامه حیات او داشت. اما اگر با بیخیالی و بی‌توجهی برخورد کند، نتیجه چه خواهد بود؟
انسانِ عاقل همانگونه که خود را در معرض تیرهای مهلک قرار نمی‌دهد و از داروها و مواد سمی، دوری می‌کند و از خطر آن بر خود ایمن نیست، از گناه نیز به شدّت دوری می‌کند و هرگز به آن نزدیک نمی‌شود. و نیز اگر غفلتاً معصیتی انجام داد، سراسیمه و نگران است، و هر لحظه منتظر عکس‌العمل کار خویش است. البته این نگرانی چه بسا او را به تلاش وا می‌دارد که خطای خود را جبران کند. اما بیخیالی نسبت به معصیت نتیجه‌اش چه خواهد بود؟
امام صادق ـ علیه السّلام ـ از پدر بزرگوارشان ـ علیه السّلام ـ نقل می‌فرمایند که رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند:
مَنْ أَذْنَبَ ذَنْباً وَ هُوَ ضَاحِکٌ دَخَلَ النَّارَ وَ هُوَ بَاکٍ.
«هرکس گناهی کند و خندان باشد، به دوزخ وارد میشود در حالیکه گریان است».[۲]
پس به گناه هرگز نباید نزدیک شد، و در صورت انجام گناه در اوّلین لحظه که انسان به آن توجّه پیدا کرد، باید توبه کند تا از اثرات منفی آن ایمَن باشد، در غیر این صورت پیامدِ منفیِ آن گناه، دیر یا زود گریبانگیر او خواهد بود.
[۱]. تحریر الوسیله حضرت امام ـ رحمه الله علیه ـ، ج ۱، کتاب الصّلاه، القول فی شرائط امام الجماعه.
[۲].ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص ۲۲۳.
