گناهان جوانحی (درونی)

در این دسته درباره گناهان جوانحی یا درونی یا باطنی و پیرامون آن بحث می‌شود. مطابق با یکی از تقسیمات گناه، گناهان به جوارحی و جوانحی تقسیم می‌شوند. گناهان جوارحی، گناهانی هستند که از اعضا و جوارح ظاهری بدن صادر نمی‌شوند بلکه باطنی و از شئون نفس هستند و به دو دسته اعتقادی و قلبی تقسیم می‌شوند.

باید توجه داشت که بین رفتار بیرونی (جوارحی) انسان با صفات باطنی و درونی (جوانحی) (که شامل گناهان اعتقادی و گناهان قلبی می‌شود) از این جهت تفاوت هست که سرچشمه بسیاری از گناهان و رفتار بیرونی امور درونی و باطنی انسان است بنابراین برای اصلاح رفتار باید به ریشه آن که امور باطنی است، بسیار توجه کرد.

 مثلاً حسد که یک امر درونی و یک صفت نفسانی و رذیله اخلاقی است ولی غیبت و تهمت یک رفتار بیرونی است که یکی از سرچشمه های آن ممکن است حسد باشد.

در دعای کمیل از خدا می‌خواهیم «وَ اشْدُدْ عَلَى الْعَزِيمَةِ جَوَانِحِي» یعنی خدایا دلم و اعضای درونی‌ام را برای عزم و همت محكم گردان.